Mor Yakup Manastırı

Mor Yakup Manastırı, Mardin il sınırları içinde yer alan ve Süryani Ortodoks Hristiyanlığının önemli dini merkezlerinden biri olan tarihi bir yapıdır.  Midyat ilçesine bağlı Öğündük (eski adıyla Midin) köyünde bulunan bu manastır, hem dini hem de kültürel açıdan büyük bir öneme sahiptir. 

Mor Yakup Manastırı: M.S.330 yılında Mısır'da doğan Aziz Mor Yakup adına M.S.419 yılında yapılmıştır. Mısır'dan deniz yolu ile Tarsus'a, oradan Diyarbakır'a gelir ve Turabdin'deki  Şiluh Köyüne yerleşir Mor Yakub'un azizlik mertebesine ulaşmasını sağlayan; hayatı  boyunca hastalara şifa verip, birtakım engelleri iyileştirmek gibi mucizelerinin  olmasıdır.  Manastırın bulunduğu yerde Pers döneminden kalan bir mabet bulunmakta, bu  mabede milattan sonra 4. yüzyıl sonlarında Pers kralının Tanrılara sunma amaçlı  gelmesinden sonra Mor Bar Şabo ve 11 öğrencisini şehit eder. Mor Yakup ise buraya yerleşerek hastalara şifa olur. Mor Yakup Manastırı 800 yılda Metropolitik merkezi  1364-1839'da da Turabdin’in Patriklik Merkezi olmuştur. Günümüzde manastırda üç  rahip, iki rahibe hizmet vermektedir. ( Almaca, 2022, s. 101).

Tarihçesi

Mor Yakup Manastırı, MS 4. yüzyılın sonlarına doğru Aziz Yakup (Mor Yakup) tarafından inşa ettirilmiştir.  Aziz Yakup, Mısır'dan başlayarak Tarsus ve Diyarbakır üzerinden Turabdin bölgesine gelmiş ve burada Şiluh (Salıh) köyüne yerleşmiştir.  Hayatı boyunca hastalara şifa vermesi ve çeşitli mucizeler gerçekleştirmesiyle tanınan Mor Yakup, azizlik mertebesine yükselmiştir.  Manastırın bulunduğu alanın, Pers dönemine ait bir mabedin kalıntıları üzerine inşa edildiği bilinmektedir.  MS 4. yüzyılın sonlarında, Pers komutanı mabede kurban sunmaya geldiğinde, Mor Bar Şabo ve 11 öğrencisi burada şehit edilmiştir.  Bundan sonra Mor Yakup, bu alana yerleşerek hastalara şifa vermiştir.  MS 421'de vefat eden Mor Yakup'un öğrencisi Mor Daniel, manastırda tek başına kalmış ve zamanla manastırda yüzlerce rahip yaşamaya başlamıştır.  

Yapı ve Mimari Özellikleri

Manastır, bir avlu etrafında konumlanmış çeşitli yapıları içerir.  Avlunun kuzeyinde kilise, batısında iki katlı dershane ve doğusunda katakomb bulunmaktadır.  Güneyden anıtsal bir kapı ile manastıra giriş yapılmaktadır.  Manastırın etrafında, eski kemerlerin kalıntıları da görülebilir.  

Dini ve Kültürel Önemi

Mor Yakup Manastırı, 8. yüzyılda Metropolitlik merkezi, 1364-1839 yılları arasında ise Turabdin bölgesi için Patriklik makamı olmuştur.  Birinci Dünya Savaşı'na kadar faal durumda olan manastır, 1965 yılına kadar sahipsiz kalmıştır.  1965'te rahip Yakup Tekin Episkopos Mor Iyawennis Efrem Bilgiç tarafından manastıra atanmış ve yeniden faaliyete geçmiştir.  Bugün manastırda 3 rahip ve 2 rahibe hizmet vermektedir.  

Ziyaret Bilgileri

 Mor Yakup Manastırı, Midyat ilçe merkezine yaklaşık 10 kilometre uzaklıkta bulunan Barıştepe köyünde yer almaktadır.  Manastıra ulaşım, Midyat'tan Barıştepe'ye giden dolmuşlarla sağlanabilir.  Ziyaretçilere, manastırın tarihi ve dini önemi hakkında rehberlik hizmeti sunulmaktadır

 Mor Yakup Manastırı, hem dini hem de kültürel açıdan büyük bir öneme sahip olup, ziyaretçilerine tarihî bir yolculuk sunmaktadır.